Του Δρ. Γεωργίου Καραθάνου,

Τα πιστεύω, οι αρχές και οι αξίες είναι ένα τρίπτυχο το οποίο διαδραματίζει ένα σπουδαίο ρόλο στην αυτό-αντίληψη, αυτογνωσία, ανάπτυξη σχέσεων με τους άλλους ανθρώπους.

Οι άνθρωποι οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται για αρχές και αξίες είναι άνθρωποι επικίνδυνοι, ιδιοτελείς, χαώδεις, κυρίως για τον ίδιο τον εαυτό τους και στην συνέχεια για τους άλλους. Εκείνους με τους οποίους σχετίζονται προσωπικά, επαγγελματικά, κοινωνικά και με όποιους άλλους δεσμούς. Και είναι λογικό ότι ένας άνθρωπος που έχει χάος μέσα του να δημιουργεί πολλά προβλήματα ίσως και χάος με τους άλλους.

Πιστεύω (ορισμός) :

Οι πρώτες πεποιθήσεις έχουν καταγραφεί στο μυαλό μας ίσως ακόμα και από την εποχή της κύησης μας στην μήτρα της μητέρας μας, αλλά σίγουρα από την ώρα που είδαμε το πρώτο φως.

Τα «πιστεύω» μας λοιπόν αρχίζουν να γεννιούνται από την πρώτη μας ανάσα, στην συνέχεια εκπαιδευόμαστε για αυτά από την οικογένεια, την κοινωνία, το εκπαιδευτικό σύστημα (σχολείο, λύκειο, πανεπιστήμιο κτλ), το θρησκευτικό-θεολογικό σύστημα, τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και την ζωή. Αυτές οι πεποιθήσεις ή πιστεύω είναι τόσο καλά εμφυτευμένες μέσα μας που πολλές φορές ούτε καν μπαίνουμε στην διαδικασία να τις αμφισβητήσουμε γιατί θεωρούμε ότι είναι το απόλυτα σωστό ακόμα και αν μας διαστρέφουν, καταπιέζουν, σκοτώνουν και γενικά μας στερούν την ευτυχία και την επικοινωνία με τον αληθινό μας εαυτό. Και εδώ αρχίζουν τα δράματα.

Το δράμα του να ακολουθούμε μια ζωή η οποία οδηγείται από λάθος ή συγκρουσιακές (με τον εαυτό μας) πεποιθήσεις και η οποία τίποτε άλλο δεν μπορεί να κάνει από το μας απομακρύνει από εμάς και την ευτυχία μας.

Αρχές (ορισμός) :
– Αρχή = ο κανόνας που διέπει τη στάση ζωής (κάποιου) – π.χ Ο Σωκράτης προτίμησε να πεθάνει για να μην προδώσει τις αρχές του. ! (Λεξικό Μπαμπινιώτη)
– Επίσης: Αρχές (μόνο πληθ.) – οι κανόνες συμπεριφοράς που υπαγορεύονται από την ηθική! (Λεξικό Μπαμπινιώτη)
– Μια άλλη προσέγγιση : είναι οι κανόνες ηθικής τους οποίους ακολουθώ (συνειδητά ή ασυνείδητα) στην ζωή μου και τους οποίους δεν είμαι διατεθειμένος να παραβιάσω ανεξαρτήτως των περιστάσεων που έχω να αντιμετωπίσω σε όποιον τομέα και αν δραστηριοποιούμαι και όποιο κόστος και αν έχει η μη παραβίασή τους.

Το θέμα και εδώ είναι εξίσου πολύπλοκο, ιερό αλλά και βαθιά σημαντικό για την σκέψη, την συμπεριφορά αλλά και τα αποτελέσματά της στην ζωή μου. Οι αρχές μου ακολουθούν τον ίδιο δρόμο που ακολουθούν και τα πιστεύω μου και είναι το ίδιο σημαντικές.
Οι αρχές είναι τα σημεία, οι βάσεις πάνω στις οποίες κινούμαι για την ζωή μου. Ενώ τα πιστεύω, όταν είμαστε συνειδητοί αλλάζουν πιο εύκολα, οι αρχές δεν αλλάζουν τόσο πολύ εύκολα. Είναι μάλλον αμετακίνητες, εφόσον είναι συνειδητές.

Μερικά παραδείγματα αρχών είναι τα παρακάτω :
– Έχω σαν αρχή στην ζωή μου να μην λέω ποτέ ψέματα, να μην κλέβω, να αποφεύγω τις συγκρούσεις, να μην χειροδικώ.
– Έχω σαν αρχή στην ζωή μου να λέω και να κυνηγώ πάντα την αλήθεια.
– Μια από τις αρχές μου είναι να βγάζω το ψωμί μου με την εργασία μου και όχι με την εκμετάλλευση άλλων ανθρώπων.
– Η χειροδικία είναι εκτός των αρχών μου.
– Στις βασικές αρχές μου είναι να λειτουργώ πάντα ή όσο το δυνατό περισσότερο μπορώ με πραότητα, ανοικτό μυαλό και διάλογο.
– Η ποιότητα, η δημιουργικότητα και η εσωτερική χαρά είναι οι βασικές αρχές που θέλω να διέπουν την εργασία μου
– Η πλήρης ειλικρίνεια, σεβασμός και ουσιαστική επικοινωνία είναι οι αρχές που διέπουν τον γάμο μου.
– Και φυσικά η λίστα είναι ατελείωτη.

Αξίες (ορισμός):
– Αξία (συχνά στον πληθ.) = το ιδανικό, η ιδέα που καθορίζει τον τρόπο ζωής και σκέψης* καθετί που αναγνωρίζεται από ένα σύνολο ανθρώπων ως σημαντικό για τους ίδιους και αποτελεί μέτρο αξιολόγησης προσώπων, συμπεριφοράς, πραγμάτων (Λεξικό Μπαμπινιώτη)
– Οι αξίες είναι όλα αυτά που έχουν σημασία για την ψυχή μου και τα οποία αποτελούν κίνητρα κινητοποίησης ή μη στην ζωή μου. Είναι όλα εκείνα για τα οποία κινητοποιείται ή μη κάθε άνθρωπος, είναι η ώθηση για την εξέλιξη ή μη του κάθε ανθρώπου.
Για παράδειγμα ένας άνθρωπος ο οποίος θεοποιεί το χρήμα δεν υπάρχει περίπτωση από τα να είναι μόνο τσιγγούνης ή η διάθεσή του να αλλάζει ανάλογα με την οικονομική του κατάσταση. Επίσης αυτός ο άνθρωπος θα έχει όλες τις προδιαγραφές να βγάλει πολλά χρήματα στην ζωή του χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που μπορεί χωρίς πάντα να είναι υγιή και σωστά (δεδομένου ότι η αξία της κατοχής χρήματος είναι σημαντικότερη από άλλες). Για παράδειγμα κλοπές, χρήση ανθρώπων (γάμος με πλούσιο άνθρωπο, υποτελής – ιδιοτελής συμπεριφορά), μη ζωή – αντί για οικονομία – απουσία από την ζωή ή κοινώς μιζέρια και πολλά άλλα.

Από την άλλη υπάρχει και ο σπάταλος ο οποίος σίγουρα δεν θεοποιεί το χρήμα αλλά και από την άλλη αρνείται το σημείο της ισορροπίας ανάμεσα στο «βγάζω» χρήματα που έχω ανάγκη, δεν τα σπαταλώ, αποταμιεύω, αλλά παράλληλα ζω και την ζωή που επιθυμώ.
Μια άλλη σημαντική αξία είναι η οικογένεια. Ας δούμε και εδώ ένα παράδειγμα για το συγκεκριμένο θέμα. Κάποιος άνθρωπος ακολουθώντας το σωματικό πάθος, την ανάγκη κάλυψης της μοναξιά, την εξασφάλιση (ή βόλεμα) σε όποιο επίπεδο, την κοινωνική πίεση (ή κοινώς το πρέπει) και πολλά άλλα αντίστοιχα δημιουργεί μια οικογένεια. Άλλος πάλι άνθρωπος δίνοντας ιερή αξία στην οικογένεια, αφενός φροντίζει την σχέση του με την υπάρχουσα (γονείς, αδέλφια, κτλ) και από την άλλη φροντίζει να πάει συνειδητά σε γάμο και να εργαστεί με τον/την σύζυγο για να δημιουργήσουν την οικογένεια με όλες τις προδιαγραφές (θεολογικές, ψυχολογικές, επιστημονικές αλλά και εμπειρικές – θετικές ή και αρνητικές -) που θα πρέπει να έχει.

Μπορείτε να κατανοήσετε πιστεύω ότι και οι δύο άνθρωποι θα φτιάξουν οικογένεια. Τώρα τι είδους, με τι επιπτώσεις στους εαυτούς τους, τα παιδιά τους ή και άλλα μέλη της οικογένειας αυτό είναι προφανές ότι θα είναι διαφορετικά. Όλοι έχουμε και πιστεύω, και αρχές και αξίες. Είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα, είτε με ηθική είτε χωρίς, είτε υγιή είτε όχι. Το θέμα είναι να μπορέσουμε να εντοπίσουμε και να καταγράψουμε με σαφήνεια όλα τα στοιχεία και των τριών κατηγοριών και να μπορέσουμε να τα γνωρίσουμε, αναπτύξουμε, διορθώσουμε και να προχωρήσουμε στην τάξη αλλά και στην εσωτερική υγεία στην ζωή μας.